شناسایی راهبردهای جلب مشارکت بهره برداران در طرح شبکه آبیاری دشت سطر، شهرستان سنقر

امروزه بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در زیرساخت-های مختلف اقتصادی کشور است، به همین دلیل عمده تلفات آب نیز به این بخش اختصاص دارد. از طرف دیگر، راه اندازی شبکه های آبیاری برای ساماندهی و بهبود وضعیت کشاورزی در روستاها اقدام مهمی جهت تسهیل فرایند توسعه روستایی به شمار می آید. متأسفانه علی رغم پیشینه درخشان کشاورزان در بهره برداری از منابع آبی، شبکه های آبیاری جدیدالاحداث کشورمان که با هزینه های بسیار سنگین احداث شده اند، در مرحله بهره برداری و خصوصا نگهداری از آن ها با مشکلات و چالش های بسیاری مواجه می باشد. نمونه ایی از این قبیل شبکه ها نیز در دشت سطر واقع در شهرستان سنقر در حال اجرا می باشد. پژوهش ها نشان می دهد اجرای طرح شبکه های آبیاری بدون مشارکت روستاییان و بهره برداران، اتلاف وقت و هدر رفتن هزینه های گزاف است. بنابراین هدف کلی از انجام این پایان نامه، شناسایی راهبردهای جلب مشارکت بهره برداران در طرح شبکه آبیاری دشت سطرمی باشد. روش تحقیق در این مطالعه از لحاظ پاردایمی، کیفی-کمی؛ از بعد هدف، کاربردی و نیز از لحاظ روش از swot راهبردی بهره برده است. جامعه مورد نظر، کشاورزان تحت پوشش شبکه و همچنین کارشناسان و مسئولین درگیر و مطلع شرکت آب منطقه ایی و سازمان جهاد کشاورزی کرمانشاه می باشد که به طریق هدفمند و تکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. محقق در این مطالعه از روش های مختلف از قبیل؛ مصاحبه عمیق، گروه متمرکز، بحث گروهی، مشاهده مستقیم، فیلم و عکس در بخش کیفی و پرسشنامه مقایسات زوجی در بخش کمی، جهت گردآوری داده ها استفاده نموده و از روش تحلیل محتوای ارتباطی با بهره گیری از تحلیل swot راهبردی برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره برده است، در نهایت با بهره گیری از فرایند تحلیل شبکه(anp)، عوامل swot و راهبردهای شناسایی شده، با استفاده از نرم افزارexpert choice رتبه بندی شدند. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که افزایش درآمد و بهبود کیفیت زندگی روستاییان، آگاهی و شناخت کشاورزان و مسئولان اجرایی، وجود مدیران باسابقه و مجرب محلی و اداری، مساعد بودن شرایط اجتماعی و فرهنگی کشاورزان و روستاییان از مهمترین نقاط قوت و همچنین، عوامل عدم اعتماد و اطمینان، فقدان آموزش و اطلاع رسانی به کشاورزان و در نتیجه عدم آگاهی و شناخت آنان، فقدان نیروی انسانی با تجربه و آشنا با کار در محیط روستا و صادقانه نبودن آن ها، از مهمترین نقاط ضعف شناخته شده طرح شبکه آبیاری دشت سطر جهت جلب مشارکت کشاورزان می-باشد، همچنین ایجاد شرایط مناسب جهت حمایت از کارآفرینان و توسعه مشاغل روستایی، فراهم سازی بستر لازم برای توسعه پایدار، فراهم سازی شرایط مناسب اعتمادسازی و استفاده از مشوق ها و فراهم سازی شرایط و امکانات مناسب برای حضور کشاورزان در فعالیت های گروهی به عنوان مهمترین فرصت ها و کمبود اعتبارات، عدم توجه و حمایت دولت از توسعه کیفی شبکه ها، عدم برنامه ریزی جامع و هماهنگ و روند افزایشی کمبود آب و افزایش تقاضا در بخش-های مختلف از مهمترین تهدیدهای پیش روی جلب مشارکت کشاورزان در طرح شبکه آبیاری دشت سطر می باشد. یکی دیگر از نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن بود که در هر دو جامعه کشاورزان و کارشناسان راهبردهای توسعه-ایی یا افزایشی(so) به عنوان بهترین راهبرد جهت جلب مشارکت کشاورزان در طرح شبکه آبیاری دشت سطر شناخته شدند.